شهر لار یکی از شهرهای ایران است که آثار تاریخی ارزشمندی در خود جای داده است. اگر نمی‌دانید شهر لار کجاست؟ با ما همراه باشید تا با یکی از زیباترین شهرهای ایران آشنا شوید. این شهر در شهرستان لارستان در استان فارس قرار دارد. اگر عکس شهر لار را جستجو کنید از ساختار مدرن شهر بدون کوچه ایران شگفت‌زده می‌شوید. ما در این مطلب در پاسخ به سؤال شهر بدون کوچه کجاست؟ معرفی کوتاهی از شهر لار خواهیم داشت. در بخش‌های بعد در مورد تاریخچه، نام های قدیمی شهر لار، شهر قدیم و شهر جدید لار و شغل مردم لار اطلاعاتی را ارائه می‌کنیم. پس از آن صنایع دستی لار، سوغات لار، غذا و خوراکی های سنتی لار را معرفی می‌کنیم.

در ادامه به معرفی جاهای دیدنی لار اعم از جاذبه های طبیعی لار و جاذبه های تاریخی لار می‌پردازیم. پس از معرفی دیدنی های لار با بیان مسیرهای ارتباطی لار این مطلب را به پایان می‌بریم.

 

---

بر اساس افسانه‌های قدیمی یکی از پهلوانان اساطیری ایران فردی به نام گرگین میلاد بوده است. این فرد شهری را در ایران پایه‌گذاری می‌کند که با الهام از نام او “لاد” نامیده می‌شود. بر طبق افسانه‌های ایرانی، این شهر به مرور زمان با عنوان شهر لار شناخته می‌شود. اما در متون تاریخی اولین بار در قرن هشتم هجری از شهری به نام لار یاد شده است. حمدالله مستوفی اولین نفری است که از این شهر یاد کرده است. او شهر لار را شهری در کنار دریا توصیف کرده که ساکنین آن مسلمان بوده و تجارت در آن رونق داشته است. هم‌زمان با او ابن بطوطه نیز از سفر خود به این شهر در سال ۷۳۰ هجری قمری گفته است. او نیز این شهر را شهری آباد با باغ‌های فراوان و بازارهای پررونق توصیف کرده است.

ظاهراً سابقه مسلمانان این شهر به فردی به نام “جلال الدین ایرج” می‌رسد. او حاکم شهر و یکی از نوادگان گرگین میلاد بوده که به دین اسلام مشرف می‌شود. در دوره‌های بعدی تاریخی، این شهر از اهمیت بالایی برخوردار بوده است. به عنوان مثال در زمان تیموریان، لار به عنوان مرکز ضرابخانه انتخاب شد. در نهایت آخرین حاکم محلی این شهر با نام میرزا علاء الملک معروف به شاه ابراهیم خان ادعای استقلال نمود. او توسط الله وردی خان حاکم فارس سرکوب شد و نزد شاه عباس اول در بلخ فرستاده شد.

             نام های قدیمی شهر لار چیست؟

در گذشته‌های دور، ایالت لارستان به مرکزیت لار بخش وسیعی از جنوب ایران را در بر می‌گرفت. بندر عباس، بندر لنگه، بستک، لامرد، مهر، عسلویه، کنگان و گزدان جزوی از این ایالت بودند. در اکثر منابع تنها “لاد” به عنوان نام قدیمی لار ذکر شده است. اما از اسامی “الار” و “ایراهستان” نیز به عنوان نام‌های قدیمی لارستان نام برده شده است.

               شهر بدون کوچه کجاست؟

                شهر جدید لار

پس از زلزله مهیب شهر لار در سال ۱۳۳۹ مسئولان وقت، ساخت شهر جدیدی در فاصله ۴ کیلومتری از شهر قدیم را آغاز کردند. با توجه به تخریب ۷۰ درصدی شهر لار بر اثر زلزله این تصمیم کاملاً درست بود. در همین راستا برای پیشگیری از خطرات احتمالی، شهر جدید با ساختاری بدون کوچه و بن‌بست طراحی شد. به عبارت دیگر شهر جدید لار با خانه‌های کم‌ارتفاع مقاوم در برابر زلزله و خیابان‌های متقاطع به شهری مقاوم در برابر زلزله تبدیل شد.

                    شهر قدیم لار

علیرغم ساخت شهر جدید با امکانات مناسب برخی از اهالی شهر زندگی در شهر قدیم را انتخاب کردند. البته وجود بناهای تاریخی با ارزشی چون بازار قیصریه نیز در این تصمیم تأثیرگذار بود. ولی برخی مردم در همان خانه‌های قدیمی و حتی کاهگلی خود ماندگار شدند. در نتیجه در حال حاضر زندگی در هر دو بافت قدیم و جدید جریان دارد. شهر قدیم به محله‌های مختلفی تقسیم شده بود که برخی از آنها هنوز از بین نرفته‌اند. محله نو، پیر غیب، دم گاله، درویشان، سبزکوی، قنبرعلی بیگی، کوریچان، کوهوویه، پاقلعه و آردفروشان از جمله محله‌های این شهر هستند.

۲) شغل مردم لار

موقعیت مکانی این شهر و شرایط آب و هوایی آن مانع از رونق کشاورزی و دامپروری در این منطقه است. لذا اغلب مردم این شهر در مشاغل صنعتی، بازرگانی و خدماتی فعالیت دارند. در این شهر دو منطقه صنعتی حسن‌لری و پشته سنگر وجود دارد. در نتیجه این شهر پس از شیراز در رتبه دوم واگذاری واحدهای صنعتی در استان فارس قرار دارد.

 

 ۳) سوغات لار

 

               غذا و خوراکی های سنتی و سوغاتی خوراکی لار

غذاهای سنتی لار مجموعه‌ای از غذاهای بسیار ساده و غذاهای مجلسی مانند کباب است. غذاهای سنتی مانند پپلس یا آب گرمو تقریباً منسوخ شده و بسیار کم پخته می‌شود. اما هنوز پخت دسرها و شیرینی های سنتی لار در میان مردم رواج دارد. به خصوص در ماه رمضان مردم لار خوراکی های متنوعی مانند دلبرو، اُرمابریز، قتلمه، حلوا نبات، کویته و … تهیه می‌کنند. اما معروف ترین و لذیذترین غذای لار کنجه لاری است.

کباب کِنجه لاری و حلوا مسقطی لاری دو سوغات مشهور لارستان

از سوغاتی های مشهور لارستان می توان به کباب کِنجه لاری و حلوا مسقطی لاری اشاره نمود که علاوه بر قدمت فراوان، شهرت و آوازه ای جهانی دارد.یکی از برنامه های ثابت گردشگرانی که هرساله به این منطقه سفر می کنند، خرید و تناول این دو محصول بومی می باشد.

معروف ترین سوغات لار در میان صنایع دستی و غذا و خوراکی های سنتی لار یافت می‌شود که عبارتند از:

                             حلوا مسقطی لاری

حلوا مسقطی لاری را می‌توان معروف ترین سوغات لار نامید. ظاهراً دستور اولیه این دسر را بازرگانان این شهر از مسقط بحرین آوردند. اما حالا انواع و اقسام مسقطی لاری به عنوان سوغات لار فروخته می‌شود.

                                   کباب کنجه لاری

• کنجه لاری کبابی بسیار لذیذ و خوش رنگ و بو است که در این شهر پخته می‌شود. در میان مردم این شهر این غذا برای مراسم خاصی مانند عروسی طبخ می‌شود. برای طبخ آن از ماست چکیده استفاده می شود .پ

•                         مهوه(مهیاوه)

مهوه لاری را می‌توان نوعی سس مغذی نامید. این ماده با دستور خاصی از نوعی ماهی که در گویش محلی “موتو” نام دارد تهیه می‌شود. گفته می‌شود این ماده که عطر و طعم تندی دارد دارای فسفر و کلسیم فراوانی است.

                                    بتنور و تفتون

                                     عسل لارستان

جهت دیدن گزارش تصاویر مستند عسل کنار لارستان کلیک کنید.

               سوغاتی غیر خوراکی لار

رشته‌های گلیم بافی، حصیربافی، سُپ بافی، سفالگری و زرگری مهمترین صنایع دستی لار هستند. برخی از این رشته‌ها در معرض نابودی قرار داشتند که با حمایت سازمان میراث فرهنگی احیا شدند.

۴) دیدنی های لار

****** جاذبه های تاریخی و مکان های دیدنی لار ******

تبلیغات در خبرگزاری نخل لارستان (اینستا گرام ، ایتا ، واتس آپ)

               بازار قیصریه لار

بازار قیصریه یکی از دیدنی های لار است که از دوران صفویه به جای مانده است. گفته می‌شود این بنای تماشایی در قرن یازدهم و در زمان حکومت شاه عباس اول احداث شده است. تصاویر زیبا از بازار قیصریه لار را مشاهده نمائید .

بازار قیصریه لار در جنوب کشور و مرکز شهرستان لارستان قرار دارد و سابقه‌ تاریخی‌اش به هزارسال قبل برمی‌گردد. شهر قدیم لار از موقعیت جغرافیایی خاصی برخوردار بود و کارکرد این شهر در چهارچوب مناسبات با حومه روستایی‌اش قرار داشت. این شهر حوزه‌ نفوذ گسترده‌ای داشت و مبادلات تجاری، اقتصادی و حتی سیاسی‌اش را از بصره تا سواحل غربی هندوستان گسترش داد. هم‌زمان با به‌ قدرت رسیدن سلسله‌ صفویه و حکومت شاه عباس، در مرکز شهر پادشاه‌نشین دارالامان در لارستان سه عنصر مهم یعنی میدان عمومی، قصر مرکز حکمرانی شاه و بازار قیصریه جای داشت. در این ترکیب، قرار گرفتن قصر مقابل بازار گویای پیوند بین حکومت و تجارت بود.

بازار قیصریه لار قدمتِ ۱۳۱۵ ساله دارد و یکی از هزاران اثر تاریخی و منحصربه‌فردی است که همچنان ناشناخته باقی مانده و با تمام قابلیت‌هایی که دارد هنوز در فهرست جهانی ثبت نشده است. ثبت‌ جهانی بازار قیصریه لار کاری دور از دسترس نیست؛ ولی موانعی برای ثبت این بازار وجود دارد که از جمله می‌توان به بهسازی ساخت‌وسازهای اطراف بازار و تهیه نقشه آسیب‌شناسی وضع موجود اشاره کرد.

بازار قیصریه متشکل از چهارسوقی هشت ضلعی می‌باشد که به شکل چلیپایی در آمده است. سقف آن پوششی گنبدی دارد. در دهانه داخلی گنبد کتیبه‌هایی به خط نستعلیق دیده می‌شود. این کتیبه‌ها بیانگر چگونگی ساخت این بازار هستند.

یکی از نکات جالب توجه در معماری این بازار، جهت محورها است. جهت گیری این محورها از گرمای هوای لارستان، جهت‌های مذهبی و جهت باد تاثیر پذیرفته‌اند. زیباترین معماری این بازار را می‌توان طرح چهارسوق آن دانست. معماری این بخش بسیار زیبا و منحصر به فرد می‌باشد. گنبد سنگیای که سقف این چهارسوق را پوشانده است، دارای طرح بسیار چشم نوازی می‌باشد.

تصاویرِ عزاداری کسبه های بازار قیصریه در این مکان تاریخی

                           عمارت باغ نشاط

یکی از جاذبه های تاریخی لار عمارتی قدیمی به نام عمارت باغ نشاط است. این عمارت در ضلع شمالی پل عباسی در شهر قدیم واقع شده است. این مجموعه محل اقامت حاکم شهر در دوران صفویه بوده است.

باغ نشاط لار استان فارس

                     قلعه اژدها پیکر

بر روی تپه‌ای در شمال این شهر بقایای یک قلعه قدیمی وجود دارد که به نام اژدها پیکر شناخته می‌شود. در کنار این قلعه بقعه‌ای وجود دارد که به نام آرامگاه مادر نادرشاه یا ننه نادر نام دارد.

                      خانه محمودی

یکی از جاذبه های تاریخی لار خانه های قدیمی آن است. خانه محمودی یکی از این خانه‌های قدیمی است که در محله قنبربیگی شهر قدیم لار قرار دارد.

                            دهن شیر چهار برکه

دهن شیر یا آب انبار چهار برکه از دیگر جاذبه های تاریخی لار است. این بنای تاریخی در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. آب انبار دهن شیر در نزدیکی ورودی بازار قیصریه قرار دارد.

حمام میر یکی از بناهای گذر تاریخی فضل‌اله‌خانی در شهر لار است. این بنای صفویه نیز در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

                             حمام پیر غیب

حمام پیر غیب یک حمام تاریخی متعلق به دوران قاجاریه است. این حمام در محله پیرغیب در شهر قدیم لار واقع شده است.

                             بقعه پیر سرخ

بقعه پیر سرخ به اعتقاد مردم بومی منطقه به برادر شاهچراغ تعلق دارد. این بقعه که در محله کوریچان شهر قدیم لار قرار دارد برای مردم مقدس است.

                             مسجد چهاربرکه

                             بقعه پیر زاویه

این بقعه تاریخی در محله پاقلعه شهر قدیمی لار قرار دارد. این مقبره هم‌اکنون در خیابان مدرس شمالی واقع شده است.

                              دهن شیر معتمد

دهن شیر یا همان آب انبار معتمد از دیگر آب انبارهای قدیمی لار است. این بنای تاریخی در محله پیرغیب و سه راهی شهید باقرپوریان قرار دارد.

                              کاروانسرای معتمد

کاروان‌سرای معتمد یکی از جاذبه های تاریخی لار است که در محله زینبیه و خیابان مدرس جنوبی قرار دارد. این بنا که سالها متروکه بوده به تازگی به روی مردم گشوده شده است.

                              ساباط معتمد

                               کاروانسرای نو

کاروانسرای نو لار یکی از زیباترین کاروانسراهای ایران است. این بنا در مقابل ورودی بازار قیصریه لار قرار دارد.

                                چهار برکه اول و دوم بگال

چهار برکه بگال اول بزرگترین چهار برکه لارستان است. این بنای تاریخی که آسیب فراوانی دیده است در محله دم دروازه و اول جاده بگال قرار دارد.

                                 برکه فرودگاه

برکه فرودگاه از جمله آب انبارهای لار است که در دوره قاجاریه احداث شده است. این برکه هم‌اکنون در کنار باند فرودگاه قرار گرفته است.

                                 آب انبارهای سید جعفر

دو آب انبار سید جعفر لار در محله کوریچان شهر قدیمی واقع شده‌اند. این بناهای تاریخی در دوره اسلامی ساخته شده‌اند.

                                 سایر آب انبارهای تاریخی لار

شهر لار از جمله شهرهایی است که آب انبارهای تاریخی فراوانی در آن وجود دارد. به جز مواردی که در بالا معرفی کردیم دیگر آب انبارهای لار عبارتند از: برکه آقا، آب انبار قنبر علی بیگ، آب انبار مدرسه، آب انبار آردفروشان، آب انبار بازار کهنه، آب انبار تارآباد، آب انبار حاجی نظر، آب انبار زیر گز کوریچان، آب انبار رضاپور، آب انبار درب شازده، آب انبار پیر غیب، آب انبار باغ نشاط، آب انبار باغچه شیخ.

                                 حسینیه حاج علی وکیل

ای بنای تاریخی که در زمان قاجاریه احداث شده در محله سبزکوه لار قرار دارد.

                                  ساباط حاج علی وکیل

ساباط های قدیمی ایران دالان یا کوچه های سرپوشیده هستند. در واقع ساباط حاج علی وکیل یکی از این گذرهای تاریخی در شهر لار است.

                                مجتمع بزرگ ۳۰۰۰ نفری فرهنگی ورزشی طوبی (منیری) لارستان

۵) ****** اماکن مذهبی  لار ******

• جهت دیدن تصاویر زیبا از امام زاده میر علی بن الحسین ع لار کلیک کنید .

                      مسجد جامع لار

                      حرم شهدای گمنام پارک شهر لار

۶) علمی ، فرهنگی و هنری

بر اساس آخرین سرشماری انجام‌شده در سال ۱۳۹۵، حدود ۱۷۳هزار نفر در این شهرستان زندگی می‌کنند. این شهرستان هفتمین شهرستان پرجمعیت استان فارس به حساب می‌آید. مردم لارستان به زبان لاری صحبت می‌کنند. این گویش و زبان، مخصوص مردم جنوب غرب ایران است. بد نیست بدانید که زبان لاری را می‌توان هم‌خوانده با زبان لری، تاتی و فارسی دانست. مردم لارستان اکثراً مسلمان هستند.

                       زبان لاری

زبان لارستانی ، زبان مردم ساکن در جنوب فارس، غرب هرمزگان و شرق بوشهر است. این زبان همچنین در میان جوامع مهاجر ایرانی کشورهای حاشیهٔ خلیج فارس نیز رواج دارد.^[۴] لاری زبان غالب شهرستان‌های لارستان، خنج، گراش جویم و اوز در فارس و شهرستان بستک در هرمزگان است. این زبان به جاماندهٔ پارسی میانه است و دستور زبان خاص خود را دارد.^[۵][۶]

امروزه این زبان به خاطر تفاوت‌های زیادش با زبان فارسی معیار به عنوان یک زبانِ مستقل از شاخهٔ زبان‌های ایرانی‌تبار جنوب غربی قلمداد می‌شود.^{[نیازمند منبع]} گویش‌های زبان لارستانی همانند لری، نوادهٔ پارسی میانه محسوب می‌شوند. این زبان ارتباط نزدیکی با پارسی باستان دارد.^[۷]

                       عالمان و دانشمندان لارستان

سید عبدالحسین نجفی لاری ره ، آیت الله آیت اللهی ، سید مجتبی موسوی لاری ، شیخ باقر نخبه الفقهائی ،…

                      دانشگاه های لارستان

مجتمع آموزش عالی لارستان ، دانشکده علوم پزشکی لارستان ،دانشگاه آزاد لار

                      معرفی کتاب های حوزه لارستان 

                                     معرفی کتاب “لار، شهری به رنگ خاک”

                                         (پژوهشی در زبان شناسی و تاریخ لارستان)

کتاب “لار، شهری به رنگ خاک” به قلم دکتر محمد باقر وثوقی به رشته تحریر درآمده است.

محمدباقر وثوقی درباره تاریخ لارستان می گوید:

“کنکاش و تحقیق جامع در باب تاریخ لارستان و شناساندن نایافته های آن در این مقال نمی گنجد و خود کتابی مستقل با چند مجلد می طلبد، چه پرداختن به تاریخ دو هزار و چند صد ساله این مرز و بوم با همه گستردگی اش و وجود منابع بیشمار تاریخی از نوشته های داخلی و خارجی و اهمیت سیاسی این منطقه در تاریخ و بویژه پس از اسلام، غنای فرهنگی و اجتماعی که در جای جای سنتهای مردمش جاری است ناب بودن زمینه های مردم شناسی و تاریخی آن، همه و همه امکان دستیابی به موضوعی پرداخته را در چنین فرصت اندکی از پژوهشگران گرفته است. بناچار در این مقال در حد توان سعی شده است که حداقل شناسایی را نسبت به تاریخ و فرهنگ این مرز و بوم به دست دهند. در میان انبوه منابع تاریخی، کهن ترین نوشته ای که در آن از لار یاد شده است می توان از کارنامه اردشیر بابکان که بی شک از ادبیات اصیل دوره ساسانی و احتمالا متعلق به عصر انوشیروان می باشد نام برد. لارستان در عصر صفویه به دلیل واقع شدن در جاده تجارتی اصفهان به خلیج فارس و همچنین به دلیل استعداد ساختاری و ذاتی تجارتی مردمانش از اهمیت زیادی در حوادث و رویدادهای سیاسی آن عصر برخوردار بوده است. اما پس از انقلاب مشروطیت به دنبال اعمال سیاستهای ویژه عصر پهلوی، نتوانست مقام سیاسی خویش را حفظ کند تا با انقلاب اسلامی بار دیگر مردم مبارز این منطقه همچون گذشته ها، توانمندی خود را در مبارزه با قدرتمندان از خود نشان داده و صفحات زرین دیگری را بر افتخارات گذشته افزودند.

کتاب “لار، شهری به رنگ خاک” را از اینجا دریافت نمایید.

۷) مسیرهای ارتباطی شهر لار

نزدیک‌ترین شهرها به شهر لار بندرعباس و شیراز هستند. البته فاصله شهر لار تا آبهای جنوب ایران حدود ۱۶۰ کیلومتر است. در ادامه فاصله شهر لار تا برخی از شهرهای بزرگ ایران را بیان می‌کنیم.

• فاصله شهر لار تا شیراز: ۳۰۰ کیلومتر

• 

• فاصله شهر لار تا بندرعباس: ۱۹۰ کیلومتر
• و فاصله شهر لار تا تهران: حدود ۱۲۰۰ کیلومتر
• فاصله شهر لار تا مشهد: حداقل ۱۵۰۰ کیلومتر

 

                        فرودگاه لار

فرودگاه لار در سال ۱۳۳۹ و به منظور امدادرسانی به زلزله زدگان آغاز به کار نمود. پس از انقلاب با افزایش مراودات با کشورهای حوزه خلیج فارس این فرودگاه با نام “آیت الله آیت اللهی” توسعه یافت. تا جایی که امروزه ۸۰ درصد پروازهای خارجی این فرودگاه به مقصد کشورهای حوزه خلیج فارس بوده و ۲۰ درصد پروازهای داخلی آن به تهران اختصاص دارد.